Những người như thế nào sẽ trở thành đối tượng được người ái kỷ chọn trở thành người bạn đời hay cộng sự trong công việc, tức là trở thành nạn nhân của họ?!
Câu trả lời là: bạn càng có khả năng cung cấp cho họ càng nhiều “nguồn cung ái kỷ” thì bạn sẽ càng dễ trở thành đối tượng bị họ nhắm đến. Nguồn cung ái kỷ (“narcisstic supply”) bao gồm: nguồn cung tích cực và nguồn cung tiêu cực. Ví dụ: bạn là một người đàn ông thành đạt, có xe đẹp, nhà đẹp, nhiều tiền của, có công danh, địa vị, là người có quyền lực hoặc bạn có thể còn trẻ, chưa thành đạt, chưa có nhiều tiền nhưng bố mẹ bạn có nhiều tiền hoặc bạn là người đàn ông tốt, luôn biết cách quan tâm, chăm sóc cho người khác, đặc biệt là các bạn gái, bạn luôn cư xử tử tế và hiền hòa, luôn đặt nhu cầu của bạn gái lên trước tiên, luôn cố gắng làm hài lòng bạn gái, dành toàn bộ thời gian và công sức để chăm sóc cho cô ấy. Nên nhớ rằng, một trong các thức ăn quan trọng của tính cách ái kỷ đó là sự quan tâm, chăm sóc và ngưỡng mộ của người khác. Tất cả những thứ này được coi là nguồn cung tích cực cho ái kỷ.
Bên cạnh đó, nếu bạn không thể cung cấp những nguồn cung tích cực, nhưng bạn có khả năng đáp ứng nguồn cung tiêu cực như chấp nhận để bị họ hành hạ, nhiếc móc, chì chiết, chấp nhận bị hạ thấp giá trị, luôn nhẫn nhịn dù bị họ vùi dập không thương tiếc, thì đó chính là cách thứ 2 để cung cấp thức ăn nuôi dưỡng cho ái kỷ. Họ sẽ được nuôi dưỡng cá tôi của họ bằng cách đạp bạn xuống hố và hả hê, vui sướng vì điều đó mang đến cho họ sức mạnh và sự tự tin.
Đương nhiên, đa phần ái kỷ thời hiện đại sẽ tìm kiếm những đối tượng có khả năng cung cấp cho họ nguồn cung tích cực hơn là nguồn cung tiêu cực. Và sau khi đã cho bạn vào tròng, họ sẽ tìm cách bạo hành bạn để vừa có được nguồn cung tiêu cực, đồng thời để ép bạn phải lao động cật lực nhằm tiếp tục cung cấp nhiều nhất có thể các nguồn cung tích cực cho họ. Tuy nhiên, với lòng tham sân si cao độ, những nguồn cung này không bao giờ là đủ đối với những người ái kỷ. Thế nên, bạn sẽ luôn cảm thấy bản thân không đủ tốt, cảm thấy mệt mỏi, bế tắc và bất lực trước những đòi hỏi càng ngày càng quá quắt của họ, trước áp lực càng ngày càng đè nặng lên bạn như thể bạn đang chịu trận dưới một tảng đá vô hình từ thế lực siêu nhiên vậy.
Lưu ý rằng, trong những ngày đầu của mối quan hệ, họ sẽ dùng nhiều cách khác nhau để test khả năng chịu đựng của bạn. Mục tiêu là họ tìm kiếm đối tượng mà họ có thể thao túng, kiểm soát, đồng thời có những nguồn cung ái kỷ dồi dào nhất có thể. Họ sẽ không đời nào tiến tới một mối quan hệ lâu dài với một đối tượng cứng đầu và đủ tính táo để đọc vị chính xác những gì họ muốn.
Theo mô hình đọc vị tính cách của DISC, 40% dân số thuộc nhóm S, tức là những người hiền hòa, luôn muốn làm chiều lòng người khác, ba phải và không có chính kiến, không dám đứng lên bảo vệ lẽ phải. Tuy nhiên, không chỉ những người thuộc nhóm S mà người ở bất kỳ nhóm nào cũng có thể trở thành đối tượng mục tiêu của người ái kỷ nếu họ có khả năng cung cấp các nguồn cung cho ái kỷ như vừa nêu ở trên.
Người vừa thấu cảm lại vừa giỏi giang, tháo vát, có đầy đủ nguồn cung tích cực và tiêu cực cho họ sẽ trở thành đối tượng hoàn hảo cho người ái kỷ. Có rất nhiều nạn nhân là người thấu cảm thậm chí không bao giờ tin rằng họ đã bị bạo hành tinh thần, đã bị lợi dụng mấy chục năm trời bởi chính người thân yêu nhất mà không hề hay biết. Vì họ vốn là những người độc lập, mạnh mẽ, đầy nhiệt huyết, có lòng vị tha, có khả năng tự phục hồi rất nhanh sau những chiêu trò tra tấn tinh thần của ái kỷ, họ bền bỉ, dẻo dai, giàu tình cảm và yêu thương đồng loại, họ luôn có ý thức tự nhìn nhận và điều chỉnh bản thân để có thể đóng góp nhiều hơn cho cộng đồng và những người xung quanh.
Dó đó, nếu người ái kỷ đang có một mục tiêu khác, nhưng vô tình tìm được một người thấu cảm, họ sẽ sẵn sàng ruồng bỏ người cũ để chạy theo mục tiêu mới. Vì cái mà họ hướng đến không phải là tình cảm mà chỉ đơn giản là nguồn cung tốt, là một con mồi sẵn sàng xả thân vì họ và cung phụng họ tối đa những thứ thức ăn họ cần.
Để đảm bảo bằng, bạn là con mồi béo bở của họ, rằng bạn sẽ chấp nhận cung phụng họ, chịu sự thao túng của họ mà không một chút nghi ngờ, họ sẽ test bạn nhiều lần bằng trăm nghìn cách thức khác nhau, ví dụ như:
1. Lặp lại những câu như kiểu: anh không quan tâm gì đến em cả, anh không còn yêu em nữa, anh chỉ suốt ngày biết đến công việc thôi, không nghĩ gì đến em cả, anh không tin tưởng ở em, bla bla,…. khiến bạn phải liên tục khẳng định rằng: bạn luôn dành sự quan tâm và ngưỡng mộ cho họ, bạn luôn tin tưởng ở họ và sẽ chia sẻ mọi thứ của bạn cho họ, bao gồm cả tiền bạc, nhà cửa, xe cộ hay các mối quan hệ tốt của bạn cho họ. Đồng nghĩa với việc, họ cần chắc chắc rằng bạn sẽ luôn phải cung cấp cho họ thức ăn của ái kỷ, đó không chỉ là vật chất mà còn là sự quan tâm và ngưỡng mộ. Còn nếu bạn sửng cồ và không đáp ứng cho họ cái mà họ cần, đương nhiên bạn trượt bài test. Và nếu họ cho bạn cơ hội những bạn vẫn trượt (vì bạn đã thực sự phát chán rồi) thì họ sẽ là người mời bạn “lượn”, chứ không phải là bạn chủ động đá họ đâu nhé!
2. Sử dụng chiêu trò giận dỗi hoặc chiến tranh lạnh hoặc làm mình làm mẩy hay bẻ cong lời bạn nói để bắt bạn nhận lỗi từ trên trời rơi xuống, để bạn phải rối rít xin lỗi cho qua để làm hòa càng sớm càng tốt. Đồng nghĩa với việc, họ cần chắc chắn rằng bạn luôn chấp nhận ở cửa dưới bất kể bạn đúng hay sai. Trong mối quan hệ với họ, người nhận lỗi sai luôn phải là bạn, điều đó giúp họ có thêm thức ăn từ nguồn tiêu cực, đó là dìm bạn xuống để đạt được sức mạnh và sự tự tin cho họ.
3. Sử dụng quả bom tình yêu dồn dập trong một thời gian sau đó đột ngột dừng lại, không nhắn tin, không gọi điện, không đến thăm để khiến bạn băn khoăn tự hỏi không hiểu họ có ý gì với mình. Và thế là bạn như một con cá đá cắn câu, bị mắc kẹt và dần dần ở thế bị động trong mối quan hệ. Họ cũng sẽ biết được bản chất thật khi bạn phản ứng với sự ngắt đột ngột của quá trình dội bom tình đó: có thể bạn vẫn ngoan ngoãn cư xử lễ độ dù bị họ cố tình thao túng tinh thần bằng quả bom tình yêu, hay bạn sẽ nhảy lên chỉ trích vì hành vi bất thường đó của họ, hay bạn sẽ đau khổ cùng cực vì điều đó và quay sang tự trách bản thân chưa đủ tốt để hấp dẫn họ. Cách bạn phản ứng chính là cách hiệu quả để họ chọn lọc con mồi phù hợp. Xin đừng coi thường, họ chắc chắn sẽ dùng cùng một chiêu thức để test nhiều người chứ không phải một mình bạn, cho nên họ biết chắc chắn khả năng chịu thao túng của bạn ở mức độ nào, có phù hợp với mục tiêu của họ hay không.
4. Họ cũng có thể lôi kéo bạn vào những việc khác thường để thử phản ứng của bạn, ví dụ như tiến quá nhanh trong một mối quan hệ, cưới ngay sau khi yêu, sống thử, thực hiện những hành vi khác thường và điên rồ nhưng đầy thú vị đối với những tay mơ như bạn. Nếu bạn đồng ý thì đồng nghĩa với việc, bạn đang bắt đầu chấp nhận việc bình thường hóa những hành vi bất thường sau này của họ trong suốt quá trình bị bạo hành tinh thần.
5. Họ cũng sẽ cố tình tạo ra những tình huống giả để thử lòng ghen tuông và mức độ kiểm soát bản thân của bạn. Nếu bạn quá ghen tuông và quá kiểm soát, đương nhiên bạn sẽ không phải là kiểu người mà họ ưa thích.
6. Họ cũng có thể cho bạn tiếp một vài chiêu trong chuỗi các chiêu thức gaslighting, gây hấn ngấm ngầm để xem phản ứng của bạn. Dù trong giai đoạn dội bom tình, thi thoảng họ sẽ tìm cách hạ thấp giá trị bạn một cách tinh tế, họ sẽ bóc mẽ những điểm yếu của bạn để tấn công vào sự tự tin và lòng tự trọng của bạn, vừa để thử bạn vừa để bắt đầu gia cố quyền lực của họ đối với bạn.
7. Họ sẽ để ý đến các mối quan hệ khác của bạn để đảm bảo chắc chắc rằng bạn là người tốt, có lòng trắc ẩn và luôn biết giúp đỡ mọi người. Theo đó, họ cần phải được đặt lên hàng đầu khi họ tiến tới mối quan hệ với bạn.
8. Họ sẽ tìm mọi cách để xô đổ mọi ranh giới mà bạn có, để họ có thể bước vào cuộc đời bạn và thao túng bạn dễ như thao túng một chú cừu. Để bạn cứ phải làm những gì họ thích mặc dù bạn không thích, để bạn cứ phải lũn cũn chạy theo giải thích, thanh minh cho những tội lỗi không phải của bạn, để bạn phải cầu xin họ dành thời gian cho bạn, ban phát cho bạn tình cảm và sự quan tâm của họ.
Vì có nhiều kinh nghiệm trong việc test các nạn nhân, nên nhiều người ái kỷ có thể nắm bắt rất nhanh những đối tượng nào phù hợp với họ, có thể chỉ trong vài giây đầu tiên. Những bài test của họ sẽ trải dài trong suốt giai đoạn đầu của mối quan hệ, và nó khó nhận biết đến mức dù bạn có chỉ số IQ cao ngất ngưởng với thành công đầy mình, thì bạn cũng có thể không nhận ra. Hơn nữa, chúng ta thường mù quáng khi yêu, cộng với việc bị dội bom tình một cách cố ý, đan xen nhịp nhàng với đó là những bài test nho nhỏ, thì khó ai có thể đủ sáng suốt mà nhận ra được. Chỉ trách rằng chúng ta đã không sớm học những kiến thức này để có thể nhận diện những kẻ ái kỷ trong vòng 15 giây đầu tiên (như chia sẻ của Dr. Ramani) để tránh xa họ càng xa càng tốt.
Vậy còn thức ăn cho chúng ta là cái gì? Thức ăn mà họ ném cho chúng ta được các bác sĩ tâm lý gọi là “những mẩu vụn bánh mỳ” (“breadcrumbing”). Với những người dẻo dai, giỏi chịu đựng, có khả năng tự phục hồi tốt sẽ đủ sống sót để vắt kiệt sức lực nuôi sống ái kỷ chỉ với những mẫu vụn bánh mỳ. Đó có thể là những lời động viên đúng lúc chúng ta suy sụp nhất, đó là chính xác những cử chỉ âu yếm mà những kẻ đói khát tình yêu như chúng ta hằng mong mỏi, đó có thể chỉ là một dòng tin nhắn hỏi thăm và viện cớ rằng họ bận rộn này nọ. Một vài mẩu vụn bánh mỳ như vậy là đủ để cho những kẻ độc hành đói khát trên sa mạc sống sót qua cả một chặng đường dài. Chúng ta cũng được họ giáo dục trong suốt nhiều ngày tháng năm để tự ý thức rằng, việc chúng ta được ban phát những mẩu vụn bánh mỳ đó là ân sủng mà chỉ chúng ta mới được nhận, ngoài ra chúng ta không có quyền để đòi hỏi gì hơn. Thế nên thật khó khăn cho những người vốn dĩ chỉ được ăn những mẩu vụn bánh mỳ trong suốt một thời gian dài, thậm chí gần hết cả cuộc đời, nay phải học cách ăn cơm lại từ đầu. Để làm được một điều đơn giản đó, chúng ta phải tiếp tục ăn những mẩu vụn bánh mỳ trong giai đoạn chuẩn bị và tập húp cháo loãng nhiều ngày sau đó, trước khi bắt đầu sống cuộc sống của những người bình thường.
Chúc các bạn có đủ niềm tin và nghị lực để kiên trì trên con đường tự chữa lành.